Anasayfa Gündem Türkiye için gerçekten çekirge istilası riski var mı?

Türkiye için gerçekten çekirge istilası riski var mı?

Eren Demir

Dünyanın gündeminde Corona Virüs’le beraber bir konu daha var: Çekirge istilası… Birleşmiş Milletler (BM) kısa bir süre önce çekirge sürüleri nedeniyle özellikle Afrika’da insani kriz yaşanabileceği uyarısı yapmıştı. Bugün ise Afrika’da başlayan çekirge istilasının İran ve Irak’a ulaştığı konuşuluyor. Sosyal medyada #çekirgeistilası etiketi açıldı, çok sayıda görüntü paylaşıldı. Hatta çekirgelerin Türkiye’ye de gelebileceği iddiası ortaya atıldı. Peki, bu iddialar gerçeği ne kadar yansıtıyor? Çekirgeler neden çoğaldı, istilaya karşı neler yapılabilir?

Fotoğraf: FAO/Giampiero Diana

Yaban hayat üzerine araştırmalar yapan Veteriner Hekim Ahmet Emre Kütükçü, Atlas’ın sorularını yanıtladı:

BM bir süre önce Afrika için çekirge istilası ve açlık riski uyarısında bulunmuştu. Bugün sosyal medyada çekirgelerin İran ve Irak’a ulaştığı konuşuluyor. Peki, Türkiye için çekirge riski var mı? 

Türkiye çöl çekirgelerinin olası istila sınırları içinde olduğundan maalesef bu risk var. Tarihi kayıtlarda ülkemizde de çöl çekirgesi istilalarının yaşandığı biliniyor. 

Bahsettiğimiz türde çekirgeler Türkiye’de yaşıyor mu? Ya da yaşayabilmeleri için coğrafi koşullar uygun mu? 

Çöl çekirgesi (Schistocerca gregaria)’nin yaşam alanı Kuzey Afrika ve Güney Batı Asya. Subtropikal kuşağa özgü bir tür olduğundan ülkemizde yerli tür değil.

ÇÖL ÇEKİRGELERİNİN ÇOĞALMA NEDENİ

Bahsedilen çekirgelerin popülasyonunda bu yıla özgü bir artış mı var? Her yıl yaşanan bir olay mı? Bu yıl neden daha fazla gündemde?

Bu istilalar tarih boyunca karşılaşılan bir durum. Hatta medeniyetlerin yok olmasına neden olduğu bile biliniyor. Ancak tabi iklim değişikliğinin etkisiyle oluşan elverişli ortam çekirgelerin üreme şansını artırıyor. Dolayısıyla daha büyük sürülerin daha uzak alanlara ulaşmalarını sağlıyor. Hem sürülerin büyüklüğü, yayıldıkları alanların büyüklüğü hem de yayılma hızlarındaki artış bu yılki istilayı daha fazla gündeme getirdi.

ÇEKİRGELERİN ÖZELLİKLERİ

Söz konusu çekirgelerin özellikleri ne? Ne kadar hızla ilerliyorlar, ne kadar besin tüketiyorlar?

Çöl çekirgeleri yumurta, nimf aşamaları ve yetişkin aşamasından oluşan bir yaşam döngüsüne sahiptirler. Çöl çekirgeleri yalnız yaşayan canlılardır ve  bu haldeyken de oldukça zararsızlardır.

Ancak beslendikleri bitkiler azaldığında bu yalnız bireyler son kalan beslenme alanlarında bir araya gelirler. Çekirgeler arasındaki görsel ve fiziksel temas ve salgıladıkları kokular hem davranışsal hem de fiziksel değişimlere neden olur.

Bu değişim yaşam döngüsünün herhangi bir aşamasında gerçekleşebilir ve bir sonraki nesile aktarılabilir. Yalnız bireyler yavaş hareket eder ve uçamazken sürü halinde bireyler  hem hızlı hareket etme hem de uçma yeteneği kazanırlar. Sürü halindeyken saatte 20 km’ye varan hıza ulaşabilir ve günde 150 km mesafe katedebilirler. Her gün kendi ağırlıkları kadar yani 2 gram gıda tüketebilirler. Bu miktarı milyonlarca olan sayılarıyla çarptığımızda devasa bir miktar ortaya çıkar.

Fotoğraf: Dünya Gıda ve Tarım Örgütü / Giampiero Diana

Çöl çekirgesi dediğimiz türün büyüklüğü ne kadar? Nasıl ve ne kadar hızla çoğalıyorlar?

Yetişkin bireyler 7-8 cm boyunda ve 2 gr ağırlığındadırlar. Dişiler yumurta bırakmak için nemli topraklara ihtiyaç duyar. Sürü halindeyken dişiler tek seferde 80 civarı yumurta bırakabilir. Olgun dişiler birer hafta arayla üç kez yumurta bırakabilirler. Toplamda 3-5 aylık yaşam süresine sahiptirler. Ancak yaşam süreleri iklim şartlarına bağlı olarak oldukça değişkendir.

Çekirgeler Suudi Arabistan’a ulaştığında sosyal medyadan çekirge yiyen insan görüntüleri yansımıştı. Gerçekten böyle bir kültür var mı? 

Çekirge istilasının olduğu alanlarda gıda azlığı alternatif olarak insanları çekirge yemeye yöneltebilir. Çekirgeler yüksek protein ihtiva eder ve insanlar için zararlı olabilecek hastalık etkenleri taşımadığından besin olarak tüketilebilir. Bu istilaların sık yaşandığı bölgelerde çekirge yeme kültürü de oluşmuş. Birçok farklı şekilde çekirgeler pişirilerek tüketiliyor.

Mikrop ve virüsler için taşıyıcılık yapmaları ihtimali var mı?

Hayır yok.

Ve mücadele… BM’nin acil çağrılarının ardından özellikle Afrika’da çekirgelere karşı bir çözüm bulunabildi mi? Ya da nasıl bir çözüm bulunabilir?

Çekirge istilasıyla mücadelenin en etkili ve başarılı yöntemi meteorolojik tahminler ışığında çekirgelerin hangi bölgelere ne zaman ulaşacağını tahmin etmek ve bu alanları istila öncesi ilaçlamaktır.

Çekirgelerin hareketleri yağış, rüzgar ve sıcaklık değerleriyle yakında ilgilidir. İklim değişikliğinin etkisiyle rüzgar hızı ve sıcaklık artışları çekirgelerin ulaşabileceği alanların genişlemesine neden olmaktadır. Ne yazık ki biyolojik mücadele yöntemleri kimyasal ilaçlama yöntemleri kadar etkili kullanılamamaktadır. 

BM’nin uyarısının ardından Suudi Arabistan’da çekirge istilası

Distopyanın adı Covid 19 – Albert Camus’nün Veba’sından Corona Virüse

Dünyadan yaşlı meteorit

Metropolün arıları

Benzer Yazılarımız

Yorum Yap