Vatandaş bilimine bir katkı da sizden: Kuş seslerini kaydedin!

Kendimizi eve kapattığımız bu günlerde, vatandaş bilimiyle tanışmak yaşadığımız dünya için en önemli kazançlardan biri olabilir. Bilime katkı sağlamaya kuş sesleriyle başlayalım mı?

Yazı: Prof. Dr. Utku Perktaş Hacettepe Üniversitesi, Fen Fakültesi, Biyoloji Bölümü / Amerikan Doğa Tarihi Müzesi, Ornitoloji Bölümü

Vatandaş bilimini kısaca, organize araştırma çabalarına halkın katılımı olarak tanımlayabiliriz. Korona günlerinde, dünyadaki farklı yaş gruplarından yüzbinlerce kişi “vatandaş bilimci” sıfatını kolaylıkla kazanabilir.

Evlerinizin balkonlarından ya da pencerelerinizden kuşları gözleyip ya da dinleyip, elde ettiğiniz kayıtları internet ortamında tüm dünyayla paylaşarak gezegenimizin sahip olduğu biyolojik çeşitliliğin korunmasına katkı verebilirsiniz.

Peki, şehirlerimizdeki kuş seslerini nasıl ayırt edebiliriz? İşte, size yol gösterebilecek faydalı bir rehber:

Arıkuşu (Merops apiaster) – European Bee-eater

İstanbul’da göç sırasında gözlemlenebilecek bir kuş türüdür. Özellikle Rumelifeneri, Çamlıca, Büyükçekmece ve Boğaziçi’nde görülürler. İstanbul semalarından sonbahar aylarında sürüler halinde göç ederler.

 

Ebabil (Apus apus) – Common Swift

İstanbul’da yaygın üreyen kuşlardan biri ebabildir. İstanbul’da özellikle taş binalarda ve tarihi bölgelerde yoğun olarak bulunur. Eylül başında şehri terk ederler.

 

Ak Karınlı Ebabil (Tachymarptis melba) – Alpine Swift

İstanbul’da şehrin hemen her yerinde çok bol sayıda ürerler. Mart sonu, nisan başı gibi şehirde görünmeye başlarlar.

 

Büyük Baştankara (Parus major) – Great Tit

Türkiye’de hemen her şehirde yaz-kış bulunmaktadır. Örneğin İstanbul’da en sık görülebilen kuşlardan biridir.

 

Ak Mukallit (Hippolais pallida) – Olivaceous Warbler

İstanbul’da yaz aylarında ağaçlık alanlarda rastlanabilen en belirgin mukallit türüdür. Ankara’da mayıs ayıyla birlikte görülmeye başlarlar. Göç döneminde şehrin bahçe ve parklarında görülebilir.

 

Mavi Baştankara (Cyanistes caeruleus) – Blue Tit

Yıl şehir içindeki parklar ve bahçelerde görülebilen, Türkiye’de üreyen bir türdür.

 

Serçe (Passer domesticus) – House Sparrow

Türkiye’de her şehirde gözlemlenebilecek yaygın bir türdür. İnsanın olduğu her yerde görülürler.

 

Gümüş Martı (Larus michahellis) – Yellow-legged Gull

İstanbul’un yerli kuş türüdür. Çok bol sayılarda görülürler. Kış mevsiminde sayıları daha da artar.

 

Ev Kırlangıcı (Delichon urbicum) – House Martin

Üreme dönemi olan yaz aylarında şehir içi dahil olmak üzere yaygın olarak bol sayıda görülürler. İstanbul’da en yüksek sayıya Nisan ayında ulaşırlar.

 

Saksağan (Pica pica) – Magpie

Tüm Türkiye’de şehirlerdeki en yaygın kuşlardandır. Şehre iyi uyum sağlayabilen türün popülasyonu artmaktadır.

 

Elde ettiğimiz kayıtları ne yapmalı?

eBird, vatandaş bilimine katkı veren herkese açık online veri tabanlarından biri. Bir kuş gözlediyseniz, elde ettiğiniz kayıtları bu veri tabanına akıllı telefonlarınız aracılığıyla yükleyebilirsiniz.