Sekiz gözlü zıplayan örümcekler, ilginç bir iç yapıya sahip ön gözleriyle hem renkli hem çok ayrıntılı görebiliyor. Son araştırmalar dünyayı kedilerden, köpeklerden ve diğer hayvanlardan daha iyi görebildiklerini gösterdi.
Yeni Zelanda’nın Canterbury Üniversitesi’nden Prof. Ximena Nelson, “Bir örümcek gördüğünüzde ona bakınca, o da dönüp size bakarsa bu bir zıplayan örümcektir” diyor. Sekiz gözlü bu örümceklerin neredeyse 360 derecelik görüş alanı var. Zıplayan örümcekler çevik avcılar; çoğu ağ örmüyor, avlarını takip ederek saldırıyor. Geçtikleri yerlere ipekten bir ip döşedikleri, düşmeleri halinde veya hızla kaçmaları gerektiğinde ipi halat gibi kullanabilecekleri belirtiliyor. Cincinnati Üniversitesi’ndeki laboratuvarında zıplayan örümcekleri araştıran Doç. Dr. Nathan Morehouse, çalışmalarını fizikçi Dr. Derek Muller’in kısa süre önce yayımlanan YouTube programında anlattı. Morehouse, bu örümceklerin bazı gözleriyle hareketi algıladıklarını, bazılarıyla renkli ve çok ayrıntılı gördüklerini ama belki de en hayret verici veya en olağandışı olan göz çiftinin yüzün önündekiler olduğunu söyledi. Bu gözlerle geniş görme alanlarındaki küçük bir kısmı renkli ve çok ayrıntılı görüyor zıplayan örümcekler. Arkalarında bir şeyin hareket ettiğini görünce dönüp daha ayrıntılı bakabiliyor ya da bir yeri tarayıp daha ayrıntılı görebiliyorlar. Morehouse, zıplayan örümceklerin ön gözleriyle dünyayı kedilerden, köpeklerden ve diğer hayvanlardan daha iyi gördüklerini söylüyor.
Zıplayan örümceklerin, ahtapotlar gibi kafadan bacaklıların ve kutu denizanalarının gözleri, insan gözü gibi kamera tipi gözler. Pittsburg Üniversitesi’nden Prof. Jeffrey Gross ve Harvard Üniversitesi’nden Kristen Koenig, Development’ta yayımlanan makalelerinde bu kompleks organların önde bir mercek, arka tarafta retina (ışığa duyarlı tabaka), bir pigment tabakası ve genellikle merceğin önünde bulunan korneadan oluştuğunu belirtiyor. Morehouse, zıplayan örümceğin gözlerinin teleskop gibi olduğunu, sıvı dolu bir tüpün her iki ucunda bulunan iki merceğin görüntüyü büyüttüğünü söylüyor. Ön gözlerindeki retinalar uzun ve dar fakat saat yelkovanı gibi dönüyor, sarkaç gibi ileri geri hareket ediyor. Dr. Morehouse şöyle diyor: “Retinaların hareket ettirilebildiğini ve muhtemelen 50-60 derecelik bir hareket aralığına sahip olduğunu biliyoruz. Sadece yatay düzlemde değil, dikey düzlemde de hareket ettirilebilirler ve görüş alanlarının yönelimini değiştirmek için döndürülebilirler.” Morehouse ve meslektaşlarının 2019’da Vision Research’te yayımlanan çalışmaları, yetişkinlerden yüz kat daha küçük olan yavru zıplayan örümceklerin görme yeteneklerinin neredeyse yetişkinlerinki kadar iyi olduğunu göstermişti. Araştırmanın yetişkin gözünün kompleks mimarisinin çok daha küçük bir pakete nasıl sığdırıldığını açıklamaya yardımcı olduğu belirtiliyor.
HAREKETLİ RETİNALAR
Cincinnati Üniversitesi’nden Doç. Dr. Nathan Morehouse, zıplayan örümceklerin görme yeteneğiyle ilgili olarak şunları söylüyor: “Retinaların hareket ettirilebildiğini ve muhtemelen 50-60 derecelik bir hareket aralığına sahip olduğunu biliyoruz. Sadece yatay düzlemde değil, dikey düzlemde de hareket ettirilebilirler ve görüş alanlarının yönelimini değiştirmek için döndürülebilirler.”
Yukarıdaki fotoğraf: JAN ROZEHNAL/ISTOCK
