Amerikan uzay taşımacılığı şirketi SpaceX’in Starship roketinin 18 Kasım 2023 günü havada infilak etmesiyle iyonosferde bugüne dek tespit edilen en büyük deliklerden birinin açıldığı anlaşıldı. ABD’nin Texas eyaletinden fırlatıldıktan birkaç dakika sonra meydana gelen patlamanın, atmosferin üst katmanlarındaki iyonosfer tabakasında yol açtığı deliğin boyutları binlerce kilometreye ulaştı ve yaklaşık bir saat boyunca bu şekilde kaldı. Kuzey Amerika’dan Karayipler’e uzanan 2 bin 500 yer istasyonundan toplanan veriler, iyonosferdeki deliğin Meksika’nın Yucatán Yarımadası’ndan ABD’nin güneydoğusuna kadar uzandığını gösterdi. Geophysical Research Letters’ta yayımlanan araştırmaya imza atan İrkutsk Güneş-Karasal Fizik Enstitüsü’nden Rus atmosfer fizikçi Yuri Yasyukeviç, araştırma ekibini hayrete düşüren fenomen için “Bu, atmosferde meydana gelen süreçleri anlamadığımız anlamına geliyor” yorumunu yaptı.
Auroraların gerçekleştiği yer: İYONOSFER
İyonosfer, Dünya’yı Güneş’in zararlı etkilerinden koruduğu gibi küresel radyo ve GPS teknolojilerinin işleyişinde de önemli rol oynuyor. Volkanik patlamalar, jeomanyetik fırtınalar ve Güneş patlamaları sürekli olarak iyonosferi uyarıyor ve kutuplara yakın noktalarda kuzey ışıkları oluşuyor. İyonosfer, atmosferin çok aktif bir parçası ve Güneş’ten aldığı enerjiye bağlı olarak büyüyor ve küçülüyor. İsmi de bu katmanlardaki gazların Güneş’ten gelen ışınımlar tarafından uyarılması ile oluşmuş elektrik yükü olan iyonlardan geliyor.
