Anasayfa KeşfetBilim MARS’TA SIVI SU

MARS’TA SIVI SU

Harika Pelin Şengül
İçindekiler
      1. YAŞAM İHTİMALİ

Mars yüzeyinin derinliklerinde sıvı su rezervlerinin varlığı ilk kez doğrulandı. NASA’nın InSight uzay aracından elde edilen verilerle yapılan keşif, suda mikrobiyal yaşam olasılığını da akla getirdi.

Mars’ta bugüne dek keşfedilen kurumuş göller, eski nehir kanalları, yok olmuş deltalar ve suyun aşındırmasına uğramış kayalar, gezegende milyarlarca yıl önce bol miktarda suyun olduğunu gösteriyor. Ancak 3 milyar yıldan uzun süre önce Mars’ın atmosferi yok olunca, suları da ortadan kayboldu. Mars’ın atmosferini nasıl kaybettiği bilinmediği gibi o suların nereye gittiği de bilinmiyor(du). Sular buza mı dönüşmüştü? Buharlaşmış mıydı? Yeraltındaki minerallerin arasına mı, yoksa derinlerdeki yeraltı sularına mı karışmıştı? Bilim yıllardır bu soruların cevaplarını arıyor.

2018-22 yılları arasında Mars’ın derin iç kısımlarında ölçüm yapan (ve gezegenin yüzeyinde ilk kez deprem tespit eden) Amerikan Havacılık ve Uzay Dairesi’nin (NASA) InSight uzay aracından elde edilen veriler ise yıllardır cevap aranan bu gizeme ışık tuttu. InSight’tan elde edilen verilerle depremlerin hızı üzerinde çalışan araştırmacılar, bu sayede Mars yüzeyinin altındaki materyallere dair de bilgi ediniyor. Depremlerin hızı kayaların yapısı, çatlakları olup olmadığı ve o çatlakların arasının neyle dolu olduğuyla yakından ilgili. California Üniversitesi San Diego Oşinografi Enstitüsü’nden jeofizikçi Doç. Dr. Vashan Wright liderliğindeki ekibin InSight’ın verileriyle oluşturduğu model, sıvı suyla dolu derin magmatik veya volkanik kaya katmanına işaret ediyor. Bu, okyanusları 3 milyar yıl önce yok olan Mars’ın derinliklerinde, hem de bol miktarda sıvı su olduğunu gösteriyor.

Ancak yeraltı su rezervi, örneğin gelecekte kızıl gezegende kurulması tasarlanan Mars kolonilerinin kullanabileceği bir noktada değil, çok derinlerde; yüzeyin 11.5 ila 20 kilometre altında, Mars kabuğundaki küçük çatlaklara ve kaya gözeneklerinde sıkışıp kalmış halde. Dünya’da bile 1 kilometrenin altındaki derinliklere ulaşabilmenin büyük zorluklar içerdiği bilindiği için şimdilik Mars’ta bu derinliklere inebilmek zor.

InSight uzay aracının (ilk fotoğraf) Mars kabuğuna dair elde ettiği verilerle hazırlanan bir grafik.

ABD Ulusal Bilimler Akademisi’nin bilimsel yayınında yer verilen çalışmada Wright, “İklimin, yüzeyin ve iç yapının evrimini anlamak için Mars’ın su döngüsünü anlamak kritik önemde” diyor.

YAŞAM İHTİMALİ

Mars’ta yeni keşfedilen sualtı rezervinde mikrobiyal yaşam olabilir mi? Çalışmanın yazarlarından California Üniversitesi’nden Prof. Michael Manga, “Bildiğimiz kadarıyla su yaşam için gerekli. Dünya’da çok derinlerdeki madenler ve okyanusların dibi yaşam formlarına ev sahipliği yapıyor. Mars’ta yaşama dair delil bulmadık ama en azından prensipte yaşamın mümkün olduğu bir yeri tespit ettik” diyor.

Benzer Yazılarımız

Yorum Yap