Okyanusu kucaklayan sahilleri, Atlas Dağları, yanı başını saran Sahra Çölü ve renkli kültürüyle Fas, Kuzey Afrika’nın çekim merkezi.
Yazı ve Fotoğraflar: Sinan Sönmezgül
Hem Kuzey Afrika’yı keşfetmek hem de denizin gökyüzü ile birleştiği uçsuz bucaksız bir kumsalda gölgelerin güneşle oyununa şahitlik etmek istiyorsanız, günümüzün gözde turizm merkezlerinden Fas için biletlerinizi almalısınız.
Ülke ismi, kendi dilinde “El-Mağrip” yani en batıdaki yer şeklinde geçse de diğer Avrupa ülkeleri arasında “Müslüman” anlamına gelen “Morocco” ya da “Maroc” olarak anılıyor.
Nüfusunun yarısından fazlasını Arapların oluşturduğu ülkenin yerlileri Berberiler olarak biliniyor. Fas, krallıkla yönetilen bir ülke ve gelir kaynaklarının büyük bir bölümünü turizm oluşturuyor. Son yıllarda Kuzey Afrika’nın hatırı sayılır cazibe merkezlerinden biri haline gelen ülkeyi artık keşfetmeye çıkabiliriz.
Unutulmaz Sahne: Kazablanka
Kazablanka’yı hafızalarda yer eden o meşhur filmden de hatırlamak mümkün. Atlas Okyanusu kıyısında yer alan kent, kilometrelerce uzanan kumsalı ve palmiye ağaçlarıyla Fas’ın diğer şehirlerine nazaran daha modern bir görünüme sahip. Şehrin ünlü yapısı, aynı anda 105 bin kişinin namaz kılabildiği, dünyanın en büyük camilerinden biri olan Hasan II Camii. Bu devasa yapı, denize dolgu yapılarak inşa edilmiş ve 210 metre yüksekliğindeki minaresiyle dünyanın en uzun minareli camisi unvanına sahip. Neredeyse Kazablanka’nın her yerinden görülebiliyor.
La Corniche yani “Kordon Boyu” diye anılan Kazablanka’nın Atlantik’e bakan, beyaz dalgaların vurduğu uçsuz bucaksız romantik kumsalında, yürüyüş yapan, koşan, futbol oynayan, dalgalara karşı at süren yerli halk ile Avrupa’nın çeşitli ülkelerinden gelmiş turistleri bir arada görmeniz mümkün.
Renk Cümbüşü
Kazablanka dışında Fas’ın renklerini ve kültürel mozağini Marakeş, Fez ve Meknes oluşturuyor. Gökkuşağı gibi binbir renkli kumaşların satıldığı dükkânlar, halıcılar, bakırcılar, tahta oymacıları ve baharatçıların bulunduğu labirent benzeri dar sokaklı çarşılarda yolları karıştırmadan dolaşmak neredeyse imkânsız. Öyle ki, buraya turist getiren rehberler, grubu uzaktan takip etmek için yerel halkı gözlemci olarak çalıştırma yöntemini bulmuşlar. Fas sokaklarının en göz alıcı renklerini, yerel halk tarafından kullanılan “cilbab” ya da “cillabe” denilen geleneksel elbiseler oluşturuyor. Elbiselerinin üzerine bir üst elbise ya da iç giysileri ile birlikte tek olarak giyilebilen ve pamuklu kumaşlardan üretilen bu geleneksel kıyafetin her rengi mevcut.
Mavi Beyaz Yaşamlar
Fas’ın başkenti Rabat’ta kale duvarlarının arkasında keyifli bir yaşamın sürdüğü “Kasbah of the Udayas” mutlaka görülmesi gereken yerlerden biri. Mavi beyaz boyalı, kapı önlerindeki sıklamen rengi begonvillerle bezeli evler ve daracık sokaklardan geçerek, tepedeki deniz manzaralı çay bahçesinde Fas’ın meşhur nane çayını içebilir, yanında hamur işi tatlıların tadını çıkarabilirsiniz.
Ortaçağlı Fez
Fas’ın kültürel başkenti olarak tanınan Fez, dünya üzerinde Ortaçağ’dan kalmış İslam mimarisine sahip en iyi korunmuş üç şehirden biri. Eski ve Yeni Fez olarak ikiye ayrılan şehrin nüfusu yaklaşık 500 bin civarında. Burada Fas ile özdeşleşmiş pek çok yapıyla karşılaşabilirsiniz: Uzun surlar, camiler, kale kapıları… Fez şehri surlarla ikiye ayrılmış; surların içinde kalan şehre, Eski Şehir yani Medina deniyor. Medina’ya açılan kapıların birinden içeri girdiğinizde kendinizi daracık sokaklarda bulabilir, yeni yerler keşfedebilir, küçük dükkânlardan alışveriş yapabilirsiniz. Ancak bu hengamede yanınızdan her an geçebilecek at ve eşeklere de dikkat etmeniz gerekiyor.
Fez’de kumaş yapım atölyeleri ve tabakhaneler mutlaka ziyaret edilmesi gereken yerlerin başında geliyor. Dört geleneksel tabakhaneden en büyüğü olan Chouara Tabakhanesi’nde deri ustaları eski yöntemlerle derileri tabaklıyor. Deriler, topraktan yapılmış büyük havuzların içlerinde renkli boyalara batırılıp işçilerin ayaklarıyla çiğnenmek suretiyle boyanıyor. Tabakhanenin ağır kokusunu hissetmeyin diye girişte, burnunuz için nane yaprakları veriliyor; fakat pek işe yaradığı söylenemez.
Fas’ın Kalbi: Marakeş
Almoravide Hanedanlığı’nın başkenti olarak 1062 yılında kurulmuş olan Marakeş’de ise zaman gerçekten durmuş gibi. Hanedanlık döneminde bu şehir büyük bir ticaret merkezi haline gelmiş ve çok sayıda yapı bu dönemde inşa edilmiş. Kutubiye Camii, 800 yaşında ve 67 metrelik görkemli minaresi ile bu eserlerin ünlülerinden. Şehirde mutlaka vakit geçirilmesi gereken mekân ise Jemaa El Fna Meydanı. Derler ki: “Fas’ın kalbi Marakeş, Marakeş’in kalbi ise Jemaa El Fna Meydanı’dır.” Meydan falcılar, yılan oynatıcıları, zehirli akrepler ile gösteri yapanlar, dansçılar ve kına yapanların bulunduğu büyük bir panayır alanı gibi. Çevresi restoranlarla çevrili bu meydanda hava kararmaya başlarken bir anda küçük kamyonetler, at arabaları, demir ayaklı masalar meydanın tam ortasında yerlerini alıyorlar. Her biri küçük bir lokantaya dönüşen bu seyyar tezgâhlarda birbirinden lezzetli Fas yemeklerini tatma zamanı da gelmiş oluyor.
Kum Dalgaları
Fas gezisinin en heyecanla beklenen kısmı ise şüphesiz Sahra Çölü’nde develerle yapacağınız turlar oluyor. Bunun için Erfoud bölgesinde konakladığınız otelden sabaha karşı üçte 4×4 ciplerle çöle doğru yola çıkmalısınız. Develere bineceğiniz alanda önünüzde uçsuz bucaksız görünen bir çöl ve gökyüzünde parlayan yıldızlardan başka bir şey göremiyorsunuz. Sahra Çölü’nde gün doğumuna şahit olmak çok özel bir tecrübe ancak uçsuz bucaksız görünen incecik çöl kumları üzerinde koşmak ve kum denizine atlamayı, kum dalgaları arasında yuvarlanmayı hayatınız boyunca unutamayacağınız anlar arasına ekleyeceğinize emin olabilirsiniz.
Bir Atlas Güzeli: Essaouira
Fas’ın her şehrinde, eski ve yeni diye bir ayrım var, buna Atlas Okyanusu kıyısında yer alan eşsiz güzellikteki Essaouira’da da şahit oluyorsunuz. Eski şehirde büyüleyici yapılar, camiler, saraylar ve dar sokaklarda bulunan küçük el işçiliği atölyelerini görebilirsiniz. Bir yanda Fas kültürünün gelenek ve göreneklerini yaşarken, diğer yanda dalgalı okyanusun beyaz köpükleri arasında düşüncelere dalıp kaybolabilirsiniz. Bu bölge ayrıca argan yağı ve argan ağaçlarına tırmanan keçileriyle de meşhur. Argan yağı ve bu yağdan yapılmış çeşitli ürünleri şehrin girişinde yer alan mağazadan satın alabilirsiniz.
Kuzey Afrika’nın binbir renkli limanında keşfedecekleriniz için bahsi geçen yerler sadece başlangıç diyebiliriz, daha fazlası sizin seçimlerinize ve burada geçireceğiniz zamana göre renklenmeye devam edecektir kuşkusuz.
ATLAS TATİL 2014
Foto Galeri
[Not a valid template]
Rehber Fas
Nasıl Gidilir
Fas, Afrika’nın kuzeydoğusunda, Atlas Okyanusu kıyısında yer alıyor. THY ile İstanbul’dan Kazablanka’ya aktarmasız uçabilirsiniz.
THY: 444 0 859, www.thy.com.tr
Air Arabia Havayolları da İstanbul Sabiha Gökçen Havaalanı’ndan aktarmasız Kazablanka’ya uçuyor.
Rezervasyon: 212 241 51 84
www.airarabia.com
Royal Air Maroc, İstanbul’dan Kazablanka’ya direkt uçuyor.
Rezervasyon: www.royalairmaroc.com
Fas’a İspanya, İtalya ve Fransa’dan arabalı feribotlarla da ulaşılabiliyor.
Havaalanından transfer: Havaalanından kent merkezine trenle ulaşabilirsiniz. Eğer taksiyle gidecekseniz binmeden önce mutlaka fiyatı sorun.
Vize-Para-Telefon
Fas, Türkiye vatandaşlarına vize uygulamıyor.
Fas’ın resmi para birimi Fas Dirhemi’dir.
Fas’ta saatler Türkiye’den iki saat geride.
Fas’ın uluslararası kodu; + 212
Ülkenin resmi dili Arapça, ancak Fransızca da yaygın olarak konuşuluyor.
Ülke İçi Ulaşım
Royal Air Maroc’un ülke içi uçuşları var. Fas’ta şehirler arası ulaşım için ilk seçenek tren. Trenle hem keyifli hem de rahat bir yolculuk yapılabilir. Bütçeniz uygunsa birinci sınıf bilet almanız tavsiye edilir. Önceden bilet almanız gerektiğini de hatırlatalım.
Fas’ta karayolları oldukça bakımlı. Yolculuğunuza eşlik eden manzaralardan etkilenmemek mümkün değil. Otobüslerde fiyat konfora göre değişiyor. Ucuz otobüslerle yolculuk hem daha uzun sürüyor hem de çok kalabalık oluyor.
Şehiriçi ulaşımda turistler daha çok taksiyi tercih ediyor. Ama pazarlık yapmak şart. Sadece büyük kentlerde belli durak taksileri taksimetre açıyor. Dolmuş taksiler de tercih edilebilir.
Konaklama-Yemek
Fas, gelirinin önemli bir kısmını turizmden elde ediyor. Bu nedenle Kazablanka, Marakeş gibi turistik şehirlerde bol yıldızlı otellerin yanı sıra butik oteller ve pansiyonlar da var. Özellikle düşük sezonda giderseniz çok yıldızlı otellerde epeyce uygun fiyatlara kalabilirsiniz.
Fas mutfağının en ünlü yemeği “tajin” adı verilen baharatlar kullanılarak hazırlanan etli güveç. Geleneksel yemekleri ise ince irmikten yapılan kuskus. Safran katılarak da hazırlanan kuskus hemen her yemeğin yanında servis ediliyor. Her yerde rastlayabileceğiniz bir diğer yiyecek ise hurma. Tüm yemeklerde mutlaka hurma bulunuyor. Tüm Arap ülkelerinde olduğu gibi Fas’ta da nane çayı bolca tüketiliyor. Fas’ta deniz ürünlerini denemek için mutlaka Essaouira’daki limanda yan yana yer alan küçük ve sevimli balık lokantalarını denemelisiniz.
Gezilecek Yerler
Gezi Rotası: Kazablanka, Rabat, Fez, Meknes, Erfoud, Sahra Çölü, Quarzazate, Marakeş, Essarouira rotası takip edilerek Fas’ın önemli bir kısmını görmüş olursunuz.
Kazablanka: Atlas Okyanusu’nun kıyısında yer alan Kazablanka, kilometrelerce uzanan kumsalı, plaj kulüpleriyle ünlü. Kentin en önemli yapısı, dünyanın en büyük camileri arasında yer alan II. Hasan Camii. Yapı 200 metre yüksekliğinde ve ibadet zamanı Müslüman olmayanlara açık nadir kutsal mekânlardan biri. Güzel Sanatlar Müzesi ile Yahudi Müzesi de ziyaret edilecek yerler arasında.
Rabat: Fas’ın başkenti Rabat da okyanus kıyısına kurulu. Kazablanka-Rabat arası otobüsle yaklaşık bir saat. Oudayas Kasbah yani kale, Rabat’ın mutlaka görülmesi gereken yerlerinin başında geliyor. Uzun surların ardında mavi beyaz cepheli, çiçekli evler göreceksiniz. Kalenin tepesindeki deniz manzaralı çay bahçesinde oturmayı ihmal etmeyin.
Fez: Fas’ın kültürel başkenti olarak kabul görüyor. Ülkenin ilk medreseleri Fez’de kurulmuş. Karaouine Medresesi’nin kuruluş tarihi 859. Surlar kenti, Eski ve Yeni Fez olarak ikiye ayırıyor. Surların içindeki eski şehre “Medina” deniyor. Birçok kapıdan giriş yapabileceğiniz Medina, daracık sokaklarla çevrili. Kumaş atölyeleri ve tabakhaneler de turistlerin gezi rotasında mutlaka yer alıyor.
Marakeş: Fas’ın mistik şehri Marakeş, Atlas Dağları’nın görkemli zirvelerinin arka fonunu oluşturuyor. Şehir mimarisi, labirenti andıran sokakları ve baharat kokuları ile ziyaretçilerini büyüler. Fenalıklar Meydanı (Jemaa El Fna) yılan oynatıcıları, cambazlar, dansçılar ve mobil lokantalarıyla cıvıl cıvıl bir meydan. Kutubiye Camii kentin en görkemli yapısı.
Sahra Çölü: Çölde cip safari yapmak Fas ziyaretçilerinin en önemli aktivitelerinden biri. Turlar çoğunlukla Erfoud bölgesinde konaklayıp sabaha karşı çöle tur düzenliyor.
Essaouira (Mogador): UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’nde yer alan Essaouira, Atlas Okyanusu kıyısına konumlanmış. Essaouira’nın surların çevrelediği eski kent merkezinde camiler, saraylar ve dar sokaklarda bulunan küçük el işçiliği atölyeleri var. Okyanus kıyısında modern kahve ve restoranlar dinlenmek için ideal. Bölge argan yağı ve argan ağaçlarına tırmanan keçileriyle meşhur. Argan yağı ve bu yağdan yapılmış ürünleri kentin girişindeki mağazadan alabilirsiniz.
Önemli Telefonlar
Türkiye Rabat Büyükelçiliği 537-66 15 22
http://rabat.be.mfa.gov.tr
Fas Turizm Ofisi 537-27 83 00
www.visitmorocco.com
