Tam güneş tutulması, Kasım 2012’de sadece Kuzey Avustralya’dan izlenebildi. Bu kozmik şöleni gözlemlemek için gelen on binlerce yerli yabancı insan unutamayacakları anılarla evlerine döndü.
Yazı ve Fotoğraf: Kubilay Akdemir
“Tutulma Avcıları” projesi, 14 yıldır Güneş ve Ay tutulmalarını görüntülüyor ve bu doğa olaylarının kültür üzerindeki yansımalarını konu alıyor. Tutulmadan üç hafta önce tutulma hattında araştırma, belgesel fotoğraf ve film çalışmalarına başladık. Aborijin köylerindeki yaşlıların tutulmaya verdikleri önem ve ayinlere tanık olduk. Onlarla Atlas’ta da yayımlanan “Afrika’da Bir Dakika”, Çin, Sri Lanka ve Türkiye’deki güneş tutulmalarını paylaştık. Bu sefer tutulmayı görüntülemek hiç de kolay olmadı. Avustralya’nın Queensland eyaletinde tropik iklimin etkisiyle tutulma haftasında bulutsuz gün geçmedi diyebilirim. Tutulma günü yaklaştıkça batı sahilinin tamamı bulutlu görünüyordu. Meteoroloji uydularının gönderdiği bilgileri yorumlayarak İlayda Özarabacı ile batıya, çöl ikliminin etkisindeki bölgeye doğru yöneldik. Tutulmaya bir gün kalmıştı. Çöl bölgesine doğru yola koyulduk. Sahil şeridinden ancak 250 kilometre kadar uzaklaşabilmiştik. Gece ekipmanları kurup, çölde sabahladık. Bulunduğumuz yerdeki bulutlar gece yavaş yavaş yok oldu. Günün ilk ışıkları her zamankinden daha sönüktü. Güneş ise “tutulmuş” şekilde doğmuştu. Yarım saat sonrasında, saat 06:38’de, tam tutulma 1 dakika 57 saniye sürdü. Gökyüzü karardı ve yıldızlar iki dakika boyunca tekrar güneşin çevresinde görülmeye başladı. O sırada çevremizde olan olaylar tutulma kadar etkileyiciydi. Gözyaşlarını tutamayanlar, kahkahalarla gülenler, çığlık atanlar, birbirlerine sarılanlar ve duyguların her türlü hali tutulma sırasında karşımıza çıktı.
Yukarıdaki fotoğrafta, tam tutulma aşamasında Güneş’in taç katmanının farklı bölümleri aynı karede kurgulandı. Güneş’in en dışındaki taç katman, her zaman gördüğümüz ışıkkürenin milyonda biri parlaklığında bir alan. Taç katmanın Güneş’ten uzaklaştıkça ışık şiddeti azalıyor; bu nedenle bu katmanın genelini görüntüleyebilmek için pozlama sürelerini aşamalı olarak düşürmek gerekiyor. Böylelikle güneş yüzeyindeki patlamaların görüldüğü renkküreden başlayıp taç katmanın her bölümünü görüntülemek mümkün oluyor. Bir sonraki tutulma ise 2013’te Orta Afrika’da gerçekleşecek.
Atlas Aralık 2012 / Sayı 237
