Son iki ayda Türkiye’nin doğal varlıkları ile ilgili kritik değişiklikler yapıldı. Milli parklar, sulak alanlar ve ormanlarla ilgili düzenlemeler doğaya vurulan birer darbe niteliğinde.
Türkiye’nin en yüksek koruma statüsüne sahip milli parklarıyla ilgili yönetmeliğin üç maddesi 18 Mart 2014’te değiştirildi. Yeni düzenlemeye göre, artık milli parklarda “kamu yararı” görülen, yapılmasının zorunluluk olduğu ileri sürülen her türlü yapıya izin yolu açıldı.
Özellikle ilk maddede yer alan ucu açık cümle hukukçuların tepkisini çekti. O madde aynen şöyle: “İçme suyu temini açısından yapımı aciliyet gösteren ve kamu yararı açısından vazgeçilmez ve kesin bir zorunluluk arz eden tesisler için uzun devreli gelişme planı şartı aranmaz. İlgili kurumların görüşleri alındıktan sonra yapılan bu tesisler uzun devreli gelişme planlarına işlenir.” Milli Parklar Kanunu’na göre, bir milli parkın uzun devreli gelişme planı olmadan o milli parkta yapılaşmaya, yatırıma izin verilmiyor. Yapılacak yeni yapılar da bir gelişme planı hazırlanarak inşa edilebiliyor. Kanunda açıkça belirtilen bu durum yeni yönetmelikle birlikte değişikliğe uğradı. Artık kamu yararı görülen, yapılması zorunluluk olduğu belirtilen yeni yatırımlar için “gelişme planı” şartı aranmayacak. Bu değişiklik Türkiye’deki mevcut 40 milli park için büyük bir tehdit oluşturuyor.
Sulak Alanlara “Mahalli” Kavramı
Sulak alanların korunmasına ilişkin yönetmelik ise 4 Nisan 2014’te Resmi Gazete’de yayımlanarak değiştirildi. Yeni düzenlemede üç önemli fark var. Sulak alanlar artık “ulusal” ve “mahalli” olarak ayrılacak. Sulak alanların statüsünün düşürülmesi anlamına gelen bu değişiklikle “uluslararası koruma” kalkanı daraltıldı. Sulak alanların içme suyu, kullanma ve sulama amaçlı altyapı projelerinde kullanılmasının önü açıldı. Ayrıca sulak alanların etrafına yapılacak yapılar için getirilen minimum 2 bin 500 metre sınırı kaldırıldı. Bundan sonra her bölge için yeni değerlendirme yapılacak.
Ormanlara Hafriyat Dökülebilecek
Son değişiklik ise Orman Kanunu’nda oldu. 18 Nisan 2014’te kanunla ilgili yeni iki yönetmelik yürürlüğe girdi. Ormanlara hafriyat dökülmesi gibi eskiden konulan bazı yasaklar kaldırıldı. Kısıtlamalar daraltılırken verilen izinlerin sınırı genişletildi. Eski yönetmelikte ormanlarda karayoluyla ilgili herhangi bir ifadeye yokken, yeni yönetmelikte “karayolu” ve bu yatırımların “müştemilatları” için de ormanlarda izin verilebileceği belirtiliyor. Yeni yönetmelikle ormanlarda artık vakıf kurumları haricinde yükseköğretim kurumlarının eğitim ve araştırma maksatlı tesislerine de izin veriliyor. Eski yönetmelikte ormanlık alanda sadece izin çerçevesinde yapılan çalışmaya ait hafriyatın ormanlık sahaya bırakılabileceği, bunun dışında hiçbir şekilde ormanlık alana hafriyat bırakılamayacağı belirtiliyordu. Yeni yönetmelikte orman sahası dışındaki bir çalışmanın hafriyatının da getirilip ormana dökülebileceği vurgulanıyor. Yapılan değişiklikler özellikle İstanbul’da inşası devam eden üçüncü köprü ve bağlantı yolları gibi mega projeleri akıllara getiriyor.
Haber: Serkan Ocak / Fotoğraf: Turgut Tarhan
ATLAS Mayıs 2014/SAYI:254
