Yarasalar hakkında neler biliyoruz?

Dünyanın gündemi koronavirüs… Virüsün yayılmaya başladığı ilk günlerde kaynağın yarasa olabileceği iddiası gündeme gelmişti. Peki, yarasalarla ilgili neler biliyoruz?

Yaban hayat üzerine araştırmalar yapan Veteriner Hekim Ahmet Emre Kütükçü yarasaları anlattı. Kütükçü, “Doğanın girmememiz gereken alanlarına girdik” diyor: 

VİRÜS KONAKÇI İLİŞKİSİ

Yarasaların kökeni günümüzden 54 milyon yıl öncesine erken eosen dönemine kadar dayanır. Yarasalar diğer birçok memeliye göre erken evrimleşmiş ve nispeten az değişim göstermiştir. Bu zaman aralığında virüslerde yarasalarla beraber evrimleşti. Virüs konakçı ilişkisi geliştirdiler.

Yarasaların virüslerle beraber anılmasındaki neden nedir? Evet, yarasalar kuduz, hanta, sars gibi birçok zoonoz etkenin konakçısı. Dünyadaki tüm canlı formları virüs barındırır; yarasalar da istisna değildir. Ancak yarasaları virüslerle ilişkilendirilmesinde orantısal ön plana çıkaran bazı nedenler var. Dünyadaki memeli türlerinin dörtte birini yarasalar oluşturur. Sadece bir mağarada milyonlarca yarasa bir arada bulunabilir.

Yarasaların büyük koloniler halinde yaşamaları, tüneme davranışları ve barındıkları ortamların koşulları hastalık etkenlerinin yayılmasını da kolaylaştırır. Uçabiliyor olmaları da etkenleri farklı türlere bulaştırabilme imkanı verir. Yarasalar kış uykusuna yatan memelilerdendir.

METABOLİZMALARINI YAVAŞLATIRLAR

Avladıkları böceklerin bulunmadığı dönemleri kış uykusunda geçirirler. Daha ılıman bölgelerdeki yarasalarda bu kış uykusu davranışını günlük olarak yapar. Dinlenme saatlerinde vücut sıcaklığını dış ortam sıcaklığına kadar indirerek metabolizmalarını yavaşlatır ve ciddi bir enerji tasarrufu sağlarlar.

YARASALARIN ÖMRÜ

Aslında bu özellik virüsler için de bir fırsattır. Bu sayede yarasaların kanında hızlıca çoğalma fırsatı bulurlar. Böcekle beslenen küçük memeliler ömürlerinin oldukça kısa olmasıyla bilinir. Ancak bu durum yarasalar için geçerli değildir. Yarasalar 25 yılı aşkın bir yaşam süresine sahip olabilir.

Bu yaşam süreleri boyunca taşıdıkları viral etkenleri yavrularına, kendi türünden bireylere ve başka türden canlılara bulaştırabilir. Yarasaların bağışıklık sistemleri de diğer türlerden farklı değildir. Virüslerin kuluçka süreleri türden türe değişebilir. Virüsler konakçısı olduğu canlıda uzun süre hiç semptom göstermeden bulunabilir.

Yarasalar da bu hastalık etkenleri sonucu hayatını kaybeder. Ancak büyük sürüler de bu kayıplar telafi edilir. Asıl sormamız gereken soru bu yeni tip virüsler zaten hep yarasalarda vardı. Peki; neden şimdi ortaya çıktı.

DOĞANIN GİRMEMEMİZ GEREKEN ALANLARINA GİRDİK

Cevabı doğanın girmememiz gereken yerlerine girdik. Yarasalar ve diğer birçok türün yaşam ortamlarını tahrip ettik, parçaladık. Bu bulaşıcı hastalıklardan korunmanın birincil yolu bu etkenlerle hiç karşılaşmamak.

BİRİNCİL ÖNLEM: YAŞAM ORTAMLARINI KORUMAK

Yarasalar ve diğer tüm canlıların yaşam ortamlarını korumak aslında kendimizi bu salgınlardan korumanın da birincil yolu. Aksi halde daha varlığının bilmediğimiz ve etkisi çok daha yıkıcı yeni hastalık etkenleriyle karşılaşabiliriz.

Distopyanın adı Covid 19 – Albert Camus’nün Veba’sından Corona Virüse

Yarasalar: Gürültüyle Başa Çıkmak

Uzun Kanatlı Yarasaların Vatanı Anadolu