Karbondioksit miktarı dünyada çok düşük düzeyde bulunuyor. Peki karbondioksit küresel iklime nasıl etki eder? Karbondioksidin iklim için önemi Atlas Ocak 2020 sayısından:
Atmosferin yalnızca yüzde 0,041’ini oluşturuyor CO2. Yüzde 0,4 değil, yüzde 4 değil, yüzde 0,041! Karbondioksidin küresel iklime nasıl önemli etkisi olabilir?
Yazı: Selcen PİRGE
NASA’nın da desteğiyle iklim değişimine ilişkin araştırmalar yapan ABD’nin North Carolina Üniversitesi’nden Prof. Jason West, The Conversation için kaleme aldığı makalesinde çok ilginç bilgiler verdi. West şöyle başlıyor makalesine:
“Dünya’nın atmosferindeki karbondioksit miktarı çok düşük, atmosferdeki oranı sadece yüzde 0,041 ve insan faaliyetlerinden kaynaklanan kısmı da bunun yalnızca yüzde otuz ikisi. Öyleyse, karbondioksidin küresel iklime nasıl önemli etkisi olabilir, diye sık sık soruluyor bana.”
AZOT VE OKSİJEN DÜNYA’NIN SICAKLIĞINI ETKİLİYOR MU?
Sözlerinin devamında, 1850’lerde karbondioksidin iklim için önemini ilk defa tespit eden bilim insanlarının öngörüleri karşısında şaşırdığını söylüyor. O dönemde, yüzeyine ulaşan güneş ışığı miktarı göz önüne alındığında, gezegenin olması gerekenden 33 C daha sıcak olduğu zaten hesaplanmıştı. İngiltere’den John Tyndall ve ABD’den Eunice Foote, atmosferin hemen hemen hepsini oluşturan azot ve oksijenin, Dünya’nın sıcaklığını etkilemediğini gösterdi; çok az miktarda bulunan metan, karbondioksit gibi gazlar ise ısıyı tutarak gezegeni sıcak tutuyordu! Prof. West, “Bugün karbondioksit seviyesi insanlık tarihinin herhangi bir zamanındakinden daha yüksek” diyor ve bilim insanlarının çoğunun, Dünya’nın ortalama yüzey sıcaklığının 1880’lerden bu yana yaklaşık 1 derece C arttığı konusunda hemfikir olduğunu belirtiyor.
ABD’nin New Mexico Üniversitesi’nden jeokimyacı Prof. Tobias Fischer, günümüzde insanların bir yılda havaya saldığı karbon miktarının Dünya’nın tüm volkanik bölgelerinden salınanın yaklaşık 100 katı olduğunu söylüyor. Sanayi Devrimi’nden önce yüzde 0,028 olan atmosferdeki karbondioksit oranı bugünlerde yüzde 0,041. Yüzde olarak bakıldığında bu küçük bir değişim. Ancak bu orandaki küçük artışların bile önemli etkileri olması bekleniyor. Eylül ayında ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi’nden (NOAA) yapılan açıklamada, küresel enerji talebinin artmaya devam etmesi ve çoğunlukla fosil yakıtlarla karşılanması durumunda karbondioksit oranının yüzyılın sonunda yüzde 0,09’u geçebileceği belirtildi.
ATMOSFERDE FAZLA KARBONDİOKSİT BİRİKMESİNİ ÖNLEMENİN ÖNEMİ
Ekibiyle birlikte çalışmalarını 2019’da Nature’da yayımlayan Harvard Üniversitesi’nden Dr. Jordon Hemingway, atmosferde fazla karbondioksit birikmesini önleyen bir mekanizmanın Dünya’nın yaşama uygun bir gezegen olarak kalmasında önemli bir etken olduğunu ifade ediyor. Dünya atmosferindeki karbondioksitin oranını etkileyen pek çok unsur var. Fotosentez yapan bitkiler ve bitkisel planktonlar havadan karbondioksit alıp oksijen salıyor.Ancak öldükleri zaman, bu defa da
oksijen kullanan mikroorganizmalar yapılarındaki organik karbonu tüketiyor ve havaya karbondioksit salıyor.
Hemingway ve ekibinin yeni araştırmasına göre, organik karbonun bir kısmı bilim insanlarının “mineral koruması” adını verdikleri bir mekanizma sayesinde döngünün dışına çıkıyor ve milyonlarca yıl tortul tabakalarda, kayaçlarda saklanıyor. Bilim insanları, atmosferde oksijen birikmesini de organik karbonun bir kısmının saklanmasına bağlıyor. Aksi takdirde atmosferdeki serbest oksijenin hızla tüketileceğini dile getiren Dr. Hemingway şöyle diyor: “Bize nefes alacak oksijen
kalması için, organik karbonun bir kısmının saklanması gerek.”
Atlas Ocak 2020
