Birbirleriyle yardımlaşan, karmaşık taktiklerle hedef şaşırtan, alet kullanabilen, olasılık hesabı yapan kuşlar bilim insanlarını şaşırtmaya devam ediyor.
Avustralya’nın Sunshine Coast Üniversitesi’nden Dr. Dominique Potvin ve ekibi, pilot çalışma için beş Avustralya saksağanına sırt çantası benzeri küçük izleme cihazları taktı. Saksağanlar birbirlerinin cihazlarını çıkartarak araştırmacıları şaşırttı. Potvin, “Amacımız, bu son derece zeki kuşların hareketlerine ve sosyal dinamiklerine dair daha fazla bilgi edinmek ve yeni, dayanıklı, tekrar kullanılabilir cihazları test etmekti. Kuşlar zekâlarıyla bizi alt etti” diyor. Potvin ve meslektaşları, kısa süre önce Australian Field Ornithology’de yayımladıkları makalelerinde, kuşlardan dördünü cihazları çıkarırken doğrudan gözlemlediklerini belirtiyor. Son cihazı takmalarından 10 dakika sonra, kendisinde izleme cihazı olmayan bir dişi, genç bir kuşun cihazını parçalanıp düşene kadar gagalıyor. O sırada, başka bir yerde, bir yetişkin saksağanın cihazı daha imha ediliyor. Saatler içinde cihazların çoğunun çıkarıldığı; üçüncü günde grubun baskın erkeğinin izleme cihazının bile sökülmüş olduğu belirtiliyor.
Avustralya saksağanları işbirliği yaparak bilim insanlarının taktığı izleme cihazlarından kısa sürede kurtuldu! Kendisinde izleme cihazı olmayan bir dişi, genç bir kuşun cihazını parçalanıp düşene kadar gagalarken, genç kuş da bu süreçte hareketsiz duruyor.
Cambridge Üniversitesi’nde doktora öğrencisi olan Elias Garcia-Pelegrin, The Conversation için kaleme aldığı makalesinde, saksağanların da dahil olduğu kargagiller (Corvidae) ailesinden kuşların yiyeceklerini saklama özellikleri olduğunu, kargagiller ailesinden başka bir kuşun izlemesi durumunda, karmaşık koruma taktikleri kullandıklarını söylüyor. Örneğin, yiyeceklerini ihtiyatlı bir şekilde saklayıp başka birçok yere de saklamış gibi yaparak şaşırtma yoluna gidebiliyorlar. Kuşların ne kadar zeki oldukları uzmanların deneyleriyle tekrar tekrar kanıtlandı. Alet kullanma yetenekleriyle ünlü Yeni Kaledonya kargaları da çok akıllı. Oxford Üniversitesi’nden Prof. Alex Kacelnik ve ekibinin yaptığı bir deneyde, bu karga türünün yiyeceğe ulaşmak için sırayla üç aleti kullanması gerekiyordu. Önce kısa bir çubukla bir borunun içinde duran daha uzun çubuğu almaları, ardından bu çubuğu kullanarak başka bir borunun içinde duran en uzun çubuğu almaları ve bununla da et parçasını almaları gerekiyordu. Yedi kargadan beşi aletleri sırayla kullanmayı başardı.
Auckland Üniversitesi’nden Alex Taylor ve Amalia Bastos’un 2020’de Nature Communications’da yayımlanan çalışmaları da, papağan zekâsına dair veriler sundu. Nestor notabilis türü papağanlara turuncu ve siyah jetonlar içeren iki kavanoz gösterildi (kuşlara bundan önce siyah jetonların yiyecekle değiş tokuş edilebileceği öğretildi). Daha sonra, bir kişi her kavanozdan gizlice bir jeton çıkardı ve kapalı ellerini papağana gösterdi. Papağanlar çoğu zaman, jetonun alındığı kavanozdaki siyah ve turuncu jetonların oranlarına göre hangi elde siyah jeton olma olasılığının daha yüksek olduğunu başarılı bir şekilde belirledi!
Nestor notabilis türü papağanlar da zekâlarıyla bilim insanlarını şaşırtıyor.
