Mars’ın Dünya’dan görülen devinimi çoğu zaman tek bir yöndedir; uzak yıldızlara göre ön planda, batıdan doğuya doğru, yavaş fakat düzenli… Ancak Mars, yaklaşık her iki yılda bir, sanki yolda bir şey unutmuşçasına iki-üç ay boyunca geriye, yani doğudan batıya doğru hareket eder. Buna tersinir hareket ya da geri devinim denir.
Gerçekte Mars’ın yörüngesi üzerinde ters yönde hareket etmesi gibi bir durum söz konusu değildir. Arka plandaki yıldızlara kıyasla geriye doğru bir hareket varmış gibi algılanan görüntü, aslında Dünya’nın kendi ilerleyişinin bir yansıması. Güneş’e yakın olan yörüngesi üzerinde daha hızlı ilerleyen Dünya, Güneş’ten daha uzak yörüngesinde daha yavaş hareket eden Mars’ı geçer. Böylece Mars’ı gökyüzünde tersinir hareket halinde izleyebiliriz.
Aralık 2013 ile Ağustos 2014 arasında, beş ila yedi gün aralıklarla çekilen fotoğrafların bir araya getirilmesi ile elde edilen bu görüntü (üstte), kırmızı gezegen Mars’ın Dünya’dan bakıldığında gerçekleştirdiği tersinir hareketi gözler önüne seriyor.
Çerçeveye sağ üst köşeden giren Mars, haftalar içinde Dünya’ya gittikçe yaklaşıp parlaklaştı. Kırmızı gezegen, Şubat 2014 sonunda tersinir hareketine başladı. 8 Nisan 2014’te gökyüzünde Güneş’in tam aksi yönde bulunan Mars neredeyse Dünya’ya en yakın konumundaydı. Aynı zamanda gezegenin en parlak göründüğü bu dönem fotoğrafın tam ortasına denk geliyor. Mayıs sonunda tersinir hareketi tamamlayan Mars, 13 Temmuz’da Başak Takımyıldızı’ndaki mavimsi parlak yıldız Spica’nın yanından geçtikten sonra Ağustos 2014 ortalarına doğru sol alt köşeden çerçeveyi terk etti.
Haber ve Fotoğraf: Tunç
Atlas Ocak 2015 / Sayı 262