Boyabat Barajı, Kızılırmak Vadisi’nde birçok doğa ve kültür varlığının ve köylerin yanı sıra geleneksel çeltik alanlarını da suya gömdü.
Kızılırmak üzerinde yer alan Boyabat Barajı, 2012’de su tutmaya başladı ve Sinop, Samsun ve Çorum illerinde geniş bir alanı sular altında bıraktı. Adını Sinop’un Boyabat ilçesinden alan barajdan birçok köyün yanı sıra önemli doğa ve kültür değerleri de olumsuz etkilendi. Bunlardan biri de Kızılırmak’ın can verdiği çeltik tarlaları.
Kızılırmak Vadisi’nde, Türkiye’de benzeri az görülür, insan emeği ile yüzyıllar içinde oluşmuş peyzaj bütünlüğü sular altında kaldı. Pirinç üretilen taraçalanmış yemyeşil yamaçlar, ulu ağaçlar, geleneksel mimari, tarlalara su ulaştıran kanal ağı, daha yüksek noktalara su taşıyan su dolapları, çeltik kültürüne dair her şey ekonomik ömrü birkaç on yılla sınırlı bir baraj uğruna yok oldu.
Geçimini pirinç üretiminden sağlayan yöre sakinleri göç etmek zorunda kaldı ve ekonomik sorunlarla karşılaştı. Mevcut karayollarının yerine yeni güzergâhlar açılmak zorunda kalınması, ekosisteme verilen diğer bir zarar. Bugün baraj gölünün o derin mavisi, maalesef üzücü bir öyküyü, önemli bir çeltik kültürün merkezinin yok oluşunu bize anlatıyor.
Fotoğraf: Turgut Tarhan’ın 2009 ve 2014’te Kızılırmak Vadisi’nin aynı noktasında çektiği fotoğraflar Boyabat Barajı’nın etkilerini gösteriyor. Kızılırmak’ın Çorum ve Sinop il sınırını çizdiği bu kısmında geleneksel çeltik kültürü vardı ama vadinin geniş bir bölümüyle birlikte sulara gömüldü.
Fotoğraf: Turgut Tarhan
Atlas Ekim 2014 / Sayı 259
