Araştırma-geliştirme uzmanları yılan derisindeki pulların işlevini taklit ederek sürtünmeyi rekor düzeyde azaltan bir malzemenin üretimine önayak oldular.
Yazı: Selcen Pirge / Fotoğraf: Fuse
Yılanlar gibi kâh taşın toprağın üstünde, kâh çalı çırpının içinde sürüne sürüne ilerleyen canlılar olsaydık cildimiz ne hale gelirdi acaba? Araştırmalar gösteriyor ki, yılan derisi aşınmaya karşı dayanıklı olmakla kalmıyor, sürtünmeyi azaltan bir özelliğe de sahip. Kısa bir süre önce, yılan derisindeki pulların yapısından esinlenilerek sürtünmeyi yüzde 40’lara kadar azaltan bir malzeme üretildiği açıklandı. Araştırmalarını Almanya’daki Karlsruhe Teknoloji Üniversitesi’nde sürdüren Dr. Christian Greiner, “sürtünmede yüzde birlik bir azalma bile mühendis meslektaşlarımızı memnun etmeye yeterdi. Yüzde 40 ciddi bir ilerleme, herkes çok heyecanlı” diyor.
Yılan derisindeki pullar, tıpkı çatılardaki kiremitler gibi üst üstedir ve hepsi aynı yöne bakar. İleri hareket etmeyi kolaylaştıracak şekilde dizilmişlerdir. Dr. Greiner ve ekibi, çelik bir malzemenin yüzeyini yılan derisine benzeyecek şekilde lazerle dağlayıp daha sonra sürtünme testine tabi tuttu. İşte bu malzeme kuru şartlarda, yağ ya da başka bir kayganlaştırıcı madde kullanılmadığı halde pürüzsüz olan muadiline göre yüzde 40 daha az sürtünme sağladı.
Peki, eli ayağı olmayan yılanlar ağaçlara nasıl kolayca tırmanabiliyor? Amerika’da bulunan Georgia Teknoloji Enstitüsü’nden makine mühendisi Doç. David Hu ve ekibinin çalışmaları, yılanların pullarını dışa doğru hareket ettirerek ağaç kabuklarına tutunduklarını göstermişti. Bilim insanları, alt tarafında yılan pulu gibi işlev gören hareketli dişleri olan ve eğimli yüzeylere tırmanabilen Scalybot adında bir robot geliştirdiler. Bu arada şu ayrıntıyı da belirtmeden geçmeyelim; Hu ve ekibi, deneylerinden birinde yılanlara kumaş “giysiler” giydirdiler. Bu şekilde pulları işlevsiz hale gelen yılanlar oldukları yerde kıvrılıp durdular, ama bir santim bile yol kat edemediler.
Çölde ilginç bir şekilde yan yan ilerleyen ve kum tepelerine hızla tırmanan boynuzlu çıngıraklı yılan da (Crotalus cerastes) bilim insanlarına ilham veren hayvanlardan. Fizikçi, zoolog ve mühendislerden oluşan ve bu yılanları inceleyen bir araştırma grubunun çalışmaları, eğimle karşılaşınca kuma saplanan bir robotun yeniden programlanmasına kapı araladı. Yılan gibi hareket etmek üzere programlanan robot, 20 dereceye kadar eğimli kum tepelerine rahatça tırmanabildi. Geçtiğimiz yıl ABD’deki Carnegie Mellon Üniversitesi’nin yaptığı bu araştırmaya ilişkin basın açıklamasında şöyle deniyordu: “Boynuzlu çıngıraklı yılanların kum tepelerine böylesine hızlı tırmanabilmesi bir zamanlar biyologları hayrete düşürüyordu; robot bilimiyse bu hayvanların hareketlerini taklit etmeyi ancak hayal edebilecek düzeydeydi.”
Yeni geliştirilen “yılan derisi yüzeyi”nin Formula 1 yarış arabalarında, ya da Büyük Hadron Çarpıştırıcısı gibi çok hassas aletlerde kullanılabileceği belirtiliyor.
Fotoğraf: Yılan derisindeki pullar, tıpkı kiremit gibi üst üste dizilmiştir. Hepsi aynı yöne bakan bu pullar, hayvanın sürünerek hareket etmesine olanak tanır.
